کشاورزی پایدار

 

 

کود زیستی بارور 2

 

 نقش عنصر فسفر در گياهان

فسفر، يكي از عناصر حياتي براي گياهان مي‌باشد كه به اشكال مختلف معدني و آلي در خاك موجود است. اين عنصر در تمام فرايندهاي بيوشيميايي، تركيبات   انرژي زا و در سازوكارهاي انتقال انرژي دخالت دارد. بعلاوه فسفر جزيي از ساختار فسفوپروتئين‌ها،DNA، RNA، فسفوليپيدها، قندهاي فسفردار، فيتين و ساير تركيبات آلي فسفردار است. اشكال معدني فسفر در تنظيم pH محيط داخلي سلول هاي موجودات زنده نيز نقش دارند. فسفر همچنين در توليد تركيب هاي داراي پيوندهاي غني از انرژي نيز نقشي مهم برعهده دارد.

كمبود فسفر سرعت رشد را كند مي‌كند و عملكرد را كاهش مي‌دهد و همچنين اثرات سوء بر كيفيت ميوه، دانه و كيفيت آن‌ها مي‌گذارد. در خاك هايي كه فسفر قابل جذب آنها پايين است، خاصيت انباري و مقاومت در برابر سرما نيز كاهش مي‌يابد.

علاوه بر اين، فسفر در ميزان جذب عناصر كم مصرف فلزي توسط ريشه گياه نيز نقش دارد و ميزان جذب اين عناصر را افزايش مي‌دهد.

 

كود زيستي چيست؟

كودهای زيستی متشکل از ريز سازواره ها و همچنين قارچ های مفيدی هستند که هر کدام برای منظور خاصی توليد می شوند مانند: تثبيت ازت، رها سازی يون هاي فسفات ، پتاسيم و آهن از ترکيبات نا محلول آنها. اين ريز سازواره ها معمولا در اطراف ريشه مستقر شده و گياه را در جذب عناصر همياری می کنند. اکنون مسلم است اين ريز سازواره ها تنها يک نقش ندارند. يعنی علاوه بر کمک به جذب عنصری خاص، باعث جذب ساير عناصر،کاهش بيماری ها و بهبود ساختمان خاک و در نتيجه تحريک رشد بيشتر گياه و افزايش کمی و کيفی محصول می شوند. بدين لحاظ، از نظر علمی اين باکتری ها "محرک رشد گياه" يا PGPR ناميده می شوند. از آنجا که اين باکتری ها ازخاک گرفته می شوند، مزايا ی فراوانی  برای آنها ذکر می شود.

 

خسارات ناشي از مصرف كودهاي شيميايي

 

مصرف بي رويه كودهاي شيميايي، گذشته از هزينه گزافي كه بر زارع تحميل مي‌كند، اثرات زيانباري را نيز در پي دارد. از جمله:

• مسموميت ناشي از استفاده زياد از اين عنصر كه در اثر جذب بيش از حد آن اتفاق مي‌افتد و باعث بالارفتن غلظت اين عنصر در بافت‌هاي گياهي و به هم خوردن تعادل عناصر غذايي مي‌گردد.

• كاهش كميت و كيفيت محصول.

• تجمع بور، كادميم و ساير فلزات سنگين در گياه .

• كاهش جذب مس،‌ آهن و ساير ريز مغذي‌ها توسط ريشه.

• تخریب ساختمان خاک.

• آلودگي آبها به فسفر بالا و عناصر سنگين فوق. تجمع و سپس انتقال زياد فسفر از طريق آب‌هاي روان به منابع آبي راكد مانند مرداب‌ها و درياچه‌ها باعث افزايش رشد جلبك‌ها و خزه‌ها و در نتيجه به هم خوردن نسبت موجودات زنده در اين آبها مي‌شود. اين پديده يكي از دلايل مهم كاهش جمعيت و حتي مرگ و مير آبزيان مي‌باشد.

كود هاي زيستي فسفاته علاوه بر صرفه جويي و كاهش مصرف كود شيميايي فسفاته، باعث جذب بيشتر فسفر توسط گياهان و در نتيجه افزايش رشد آن شده و مقاومت گياه به بيماري را افزايش مي‌دهد. علاوه بر آن مصرف اين نسل از كودها باعث كاهش آلودگي هاي زيست محيطي  مي‌شود. كود زيستي فسفاته بارور-2 جايگزين مناسبي براي كودهاي شيميايي فسفاته به شمار مي‌رود. كاهش 50 درصدي مصرف كودهاي شيميايي فسفاته نه تنها باعث صرفه جويي اقتصادي مي‌شود، بلكه اين كاهش مصرف از آلودگي خاك‌ها و آب‌هاي كشور به تجمع بيش از حد فسفر و عناصر سنگين نظير كادميم و بور مي‌كاهد. كاهش هزينه هاي حمل ونقل نيز از ويژگي هاي ديگر كود زيستي فسفاته بارور-2 است. زيرا 100 گرم آن به طور متوسط معادل 100 كيلو گرم كود شيميايي كارآيي دارد.

 

 

كود زيستي فسفاته بارور-2 چيست؟

 

كود زيستي بارور-2 حاصل پژوهش گروهي متشكل از 25 نفر پژوهشگر در جهاد دانشگاهي واحد تهران مي‌باشد. از آنجایی که اقلیم‌های مختلف ممکن است اثرات مختلفی بر رشد و فعالیت باکتری‌های حل کننده فسفات داشته باشد، تلاش‌هایی برای جداسازی سویه‌های بومی که با شرایط دلخواه زیست محیطی سازگار هستند، انجام شد که نتیجه آن معرفي کود زیستی بارور-2 بود.

اين كود، حاوي دو نوع باكتري حل كننده فسفات مي‌باشد كه با استفاده از دو سازوكار ترشح اسيدهاي آلي و اسيد فسفاتاز باعث تجزیه تركيبات فسفره نامحلول و در نتيجه قابل جذب شدن آن براي گياه مي‌گردند.

 طي پژوهش‌هاي پنج ساله اول، ابتدا جداسازي باكتري‌هاي حل كننده فسفر از خاك‌هاي مناطق مختلف كشور انجام شد. سپس اين باكتري‌ها تحت آزمايش‌هاي متعددي مانند بررسي مقاومت به تنش‌هاي محيطي (دما، شوري، pH‌هاي مختلف) و رقابت با ريز سازواره‌هاي ديگر قرار گرفتند. نتايج حاكي از اين بود كه اين باكتري‌ها قادرند دامنه وسيعي از pH بين 5 تا 11 و شوري تا 5/3 درصد را به خوبي تحمل نمايند. وجود چنين مشخصه‌هایی باعث شده است که بتوان اين كود زیستی را در طيف گسترده اي از خاك‌هاي ايران و برای محصولات گوناگون به كار برد.

 

مزاياي كود زيستي فسفاته بارور-2

 

1ـ سازگاري با اقليم كشور ايران:

جداسازي سويه هاي باكتري از خاك هاي ايران وآزمايش های متعدد انجام شده بر روي آن ها نشان مي دهد كه بارور-2 با شرايط محيطي بومی مزارع کشور سازگار است.

2ـ كاهش مصرف كود شيميايي فسفاته:

 مصرف بارور-2، استفاده از كود شيميايي فسفاته را به نصف مقدار توصيه شده يا کمتر کاهش می دهد.

3ـ افزايش عملكرد:

آزمايش هایمشاهده اي و آماري صورت گرفته در سال هاي مختلف بر روي محصولات زراعي و باغي، افزايش عملكرد  تا 54 درصد و همچنين افزايش کيفيت محصولات را نشان مي دهد. نتايج بدست آمده از 1800 مزرعه نمونه محصولات مختلف نشان می دهد استفاده از اين کود زيستي نسبت به کود شيميايي فسفاته  به تنهايي، باعث افزايش محصول با ميانگين 7/18 درصد مي شود.

4ـ حمل و نقل ارزان:

توليد كود زيستی بارورـ2 در بسته هاي صد گرمي و مصرف هر بسته براي يك هكتار باعث شده است تا هزينه هاي حمل و نقل و انبارداری بسيار پايين تر باشد.

5- کاهش بيماری ها:

در منابع متعددی اثر باکتری P13 در کاهش بيماری های باکتريايی و قارچی خاک زی ذکر شده است. در عمل، مشاهدات تيم پژوهشی و همچنين کشاورزان، حاکی از کاهش قابل توجه اين بيماري ها در اثر استفاده از کود بارورـ2 بوده است.

6- سازگاری با ساير کودها و سموم:

آزمايش ها نشان می دهد تاثير متقابلی بين اين کود و ساير کودها و سموم موجود در بازار فعلی وجود ندارد. به هر حال، برای اجتناب از آثار سوء ناشی از فشار اسمزی بر باکتری های موجود در اين کود، توصيه می شود هنگام مصرف تا حد امکان از مخلوط کردن آن بويژه با سموم پرهيز شود.

7ـ توانايي حل كنندگي فسفات بالا:

 در فرمولاسيون اين كود سويه هايي از باكتري هاي ترشح كننده اسيد و باكتري هاي ترشح كننده آنزيم هاي فسفاتاز وجود دارد. روش‌هاي غربالگري براي جداسازي اوليه و آزمايش هاي مقايسه اي متعدد نشان مي دهد، سويه هاي باكتري به كاررفته بيشترين قدرت  حل كنندگي فسفات از تركيبات معدني و آلي آن را دارند.

8ـ كلني شدن با ريزوسفر گياه:

آزمايش ها نشان مي دهند باكتري هاي موجود در كود زيستي بارورـ2 هميار ريشه گياهان بوده و در زمين هاي زراعي به خوبي با ساير باكتري ها بويژه باكتري هاي مضر رقابت مي كند. مشاهدات نشان مي دهد کلنی شدن اين باکتری ها با ريزوسفر گياه موجب كاهش بيماري هاي ميكروبي محصولات زراعي نيز مي گردد.

9ـ حفظ خصوصيات ژنتيكي:

 روش به كارگرفته شده براي توليد اين كودها، پايداري ژنتيكي باكتري هاي مفيد موجود در آن را تضمين مي كند.

10ـ پايداري در هنگام انبارداري:

براي سهولت توزيع و دسترسي مصرف كننده، فرمولاسيون كود زيستي بارورـ2 به نحوي است كه حداقل شش ماه پايداري آن تضمين مي گردد. فرمولاسيون هاي جديدتر در حال تحقيق مي باشند.

11ـ روش مصرف آسان:

از نظر ماهيت، كودهاي زيستي متفاوت از كودهاي شيميايي بوده و نيازمند به تدوين روش مصرف خاص آن ها هستند. بدين دليل كود زيستي بارورـ2 به صورت پودر مرطوب در شرايط استريل بسته بندي شده است. بهترين روش هاي مصرف كه از جمع بندي نتايج آزمايش هاي متعددي به دست آمده اند، در دسترس مي باشند. اساس تدوين روش هاي مصرف، رساندن باکتري های موجود در اين کود زيستي به ريشه گياه مي باشد. به كار بردن صحيح اين روش ها و كاهش مصرف كود شيميايي فسفاته به ميزان حداقل 50 درصد مؤکداً توصيه مي شود. تحقيقات بر روي روش هاي ديگر ادامه دارد كه نتايج آن به تدريج اعلام مي شود.

 

 

روشهای مصرف کودهای زیستی بارور 2

 

دستورات عمومي

 

1- كود زيستي فسفاته بارور-2 به همراه مقادير معيني از كود شيميايي فسفاته باعث بيشترين افزايش عملكرد محصول مي‌گردد. بنابراين تاكيد مي شود، كاربرد مقادير بيشتر كود شيميايي فسفاته باعث کاهش اثربخشی بارور-2 خواهد شد. برای راحتي مصرف كنندگان محترم، جدول زير پيشنهاد مي‌شود:

جدول مصرف كود شيميايي فسفاته به همراه كود زيستي فسفاته بارور-2 بر اساس فسفر قابل دسترس خاك

(به جز ستون آخر، مابقي به نقل از: تعيين حدود بحراني عناصر براي گياهان زراعي، دكتر محمدجعفر ملكوتي، مهندس  غيبي ـ 1379- نشريه سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي).

2ـ كود زيستي فسفاته بارورـ2 حاوي باكتري هايي است كه با ترشح اسيدهاي آلي و آنزيم فسفاتاز باعث رهاسازي فسفات از تركيبات معدني و آلي آن مي شوند، بنابراين لازم است:

الف. بسته هاي كود در دماي 4 تا 28 درجه نگهداري شود.

ب. از تابش مستقيم و طولاني آفتاب و يا انجماد اين كود بپرهيزيد.

3ـ كود زيستي فسفاته بارورـ2 در شرايط استريل بسته بندي شده است، بنابراين سعي كنيد تمام محتوي هر بسته را ظرف يك روز مصرف كنيد.

4- ساير كودهاي شيميايي و سموم طبق معمول استفاده شود، به جز كود شيميايي فسفاته (كودسياه).

بررسی آماری اطلاعات جمع آوری شده از مزارع مصرف کننده بارور-2 در کشور نشان می دهد، در موارد زير احتمال تأثيرگذاری کود زيستی فسفاته بارور-2 بيشتر می شود:

1-   کاهش مصرف کود شيميايی فسفاته به ميزان 50 درصد يا کمتر از مقدار توصيه شده بر اساس آزمون خاک (جدول بالا).

2-   مصرف همزمان کود زيستي بارور-2 با کودهای زيستی ازته.

3-   مصرف همزمان کود زيستي بارور-2 با کودهای آلی مانند: بقايای گياهی و يا فضولات حيوانی.

4-   مصرف همزمان کود زيستي بارور-2 با کودهای ريزمغذی.

5-   مصرف همزمان کود زيستي بارور-2 با قارچ کش ها.

همچنين در موارد زير احتمال تأثيرگذاری کود زيستی فسفاته بارور-2 کمتر می شود:

1-  فسفر قابل جذب خاک بيشتر از 30 پی پی ام باشد.

2-  استفاده از کود شيميايی فسفاته به ميزان بيش از 50 درصد مقدار توصيه شده.

3-  EC خاک بيش از 6000  ميکرو زيمنس باشد.

4-   مصرف کود شيميايی پتاسه به ميزان بيش از 350 کيلوگرم در هکتار.

مطابق با جدول فوق، روشن است در صورتي که طبق آزمايش خاک، فسفر قابل جذب بالاتر از ppm 15 بود، كود شيميايي فسفاته بايستی حذف شود. اما اگر فسفر قابل جذب پايين تر از ppm 15 بود، بايد ميزان مصرف کود شيميايی فسفاته بايد به نصف مقدار توصيه شده توسط آزمايشگاه خاك برسد.

 

نحوه استفاده از كود زيستي فسفاته بارور-2 براي كشت بذر هاي دانه اي (گندم، ذرت، چغندر قند، جو، كلزا، حبوبات، صيفي جات و ...)

 

با توجه به امكانات موجود در هر منطقه،نوع بذر، سطح زير كشت و نحوه كشت در هر منطقه، روش هاي زير براي استفاده از اين كود در زراعت توصيه مي گردد:

 

روش اول ( بذرمال)

بذرهاي مورد نياز براي يك هكتار را با مقدار كمي آب مرطوب ساخته و با محتواي يك بسته 100 گرمي كود زيستي بارور-2 به خوبي مخلوط نماييد. در صورتي كه كشت بذر مرطوب به آساني امكان پذير نباشد، اجازه دهيد بذرها در سايه به حد كافي خشك شوند. سپس بذرها را به صورت دستي يا به وسيله بذركار كاشته و در اسرع وقت آبياري را آغاز كنيد.

                                     

روش دوم ( بذرمال)

يك دستگاه سم پاش دستي را به خوبي بشوييد. سپس هر بسته 100 گرمي كود بارور-2 را با حدود 5 ليتر آب به خوبي حل كنيد. محلول حاصل را با پارچه اي صاف نموده و به آب داخل سم پاش اضافه كنيد. بذرهاي موردنياز براي يك هكتار را روي پلاستيك پهن كنيد و محلول مزبور را روي آن بپاشيد و سپس با وسيله اي مانند بيل بذرها را زير و رو كنيد تا به خوبي به كود بارور-2 آغشته شود. در صورت نياز، همانند روش اول بذرها را خشك كنيد و پس از كشت آنها، در اسرع وقت اولين آبياري را انجام دهيد.

    روش سوم (سرك)

هنگام اولين آبياري پس از فصل سرما يا يك ماه پس از كشت بهاره، كود زيستي بارور-2 را در يك بشكه آب حل كنيد و آن را در مسير آبياري قرار دهيد. هنگامي كه آب به انتهاي زمين رسيد (اواسط آبياري)، شير بشكه يا منفذ آن را باز كنيد تا محلول حاوي بارور-2 به تدريج وارد آب شده و به همه كرت ها و رديف ها برسد.

لازم به ذكر است كه تجربيات قبلي  نشان مي دهد:

•  مصرف بارور-2 به روش1 و2 (بذر مال) افزايش محصول بيشتري را به همراه خواهد داشت. اگر در اولين آبياري پس از فصل سرما، يك بار ديگر به روش سرك (روش 3) كود زيستي بارور-2  مصرف شود، افزايش محصول بازهم بيشتر مي شود.

•    چنانچه از روش 3 استفاده كرده ايد، بهتر است 40 تا 50 روز بعد، اين كار را دوباره  تكرار كنيد.

 

نحوه استفاده ازكود زيستي فسفاته بارور-2 براي كشت گياهان غده اي (سيب زميني)

 

با توجه به وسايل موجود، سطح زير كشت، نوع رقم و نحوه كشت در هر منطقه مي‌توان يكي از روش‌هاي زير را (به ترتيب اولويت) براي مصرف كود زيستي بارور-2 در زراعت سيب‌زميني به كارگرفت:

 

روش 1

براي تهيه محلول غليظ كود زيستي بارور-2 ، يك بسته صدگرمي كود زيستي بارور-2 را در 15 تا 20 ليتر آب به خوبي به هم بزنيد. مقداري از محلول غليظ را در يك نيم بشكه به ميزان 10 برابر رقيق كنيد.  غده‌هاي مورد نظر را در محلول رقيق شده به مدت چند ثانيه خيس كرده و سپس به صورت دستي يا مكانيزه كشت كنيد. در اسرع وقت آبياري را آغاز كنيد.

روش2

اگر سيب‌زميني‌هاي بذري داخل گوني‌ هستند، همانند روش 1 محلول غليظ و محلول رقيق شده را بسازيد. سپس 2 تا 3 ليتر از محلول رقيق شده را داخل هر گوني بريزيد به طوري كه تا حد امكان همه غده‌ها خيس شوند. غده‌ها آماده كاشت مي‌باشند.

روش 3

يك دستگاه سمپاش دستي را به خوبي بشوييد. يك بسته 100 گرمي كود زيستي بارور-2 را با حدود 5 ليتر آب به خوبي حل كنيد. به منظور جلوگيري از گرفتگي نازل‌ها محلول حاصل را با پارچه اي صاف نموده و داخل سمپاش بريزيد. غده‌هاي مورد نياز را روي پلاستيك پهن كنيد و محلول مزبور را روي آن بپاشيد. با وسيله اي سيب‌زميني‌ها را زير و رو كنيد تا به خوبي به كود زيستي بارور-2 آغشته شود. بذرها آماده كاشت هستند. در اسرع وقت آبياري را انجام دهيد.

روش 4

در دستگاه‌هاي بذركار جديد كه در داخل لوله پرتاب آن نازل‌هايي جهت پاشش سموم و .... بر روي غده‌ها تعبيه شده است، مانند روش 3 يك بسته 100 گرمي كود زيستي بارور-2 را در آب حل نموده و آن را صاف كنيد. محلول را در مخزن دستگاه بريزيد تا همراه با كاشت و به طور همزمان بر روي غده‌ها پاشيده شود. در اسرع وقت اولين آبياري را انجام دهيد.

روش 5

در مزارعي كه از سيستم آبياري قطره اي (يا نوارهاي آبياري) استفاده  مي‌شود، به ازاي هر هكتار يك بسته كود زيستي بارور-2 را در آب حل نموده و مانند روش 3 محلول را صاف نماييد. محلول حاصل را در مخزن آب بريزيد تا با استفاده از سيستم آبياري در كنار ريشه قرار گيرد. در اسرع وقت اولين آبياري را انجام دهيد.

روش 6

حدود يك ماه پس از كشت، محتوي يك بسته صد گرمي كود زيستي بارور-2 را در 100 تا 200 ليتر آب حل كنيد و آن را در مسير آبياري قرار دهيد. هنگامي كه آب به اواسط زمين رسيد، شير بشكه يا سوراخ آن را كمي باز كنيد تا محلول حاوي كود زيستي بارور-2 به تدريح وارد آب شده و به همه كرت يا رديف‌ها برسد.

لازم به ذكر است كه تجربيات قبلي نشان مي‌دهد:

•    كود زيستي بارور-2 به روش‌هاي 1 تا 4، افزايش محصول بيشتري را به همراه خواهد داشت.

•  اگر از روش‌هاي 5 و 6 (سرك) استفاده مي‌كنيد، بهتر است اين نوع كوددهي در طول دوره رشد و نمو گياه يك بار ديگر و به فاصله 40 تا 50 روز تكرار شود.

 

نحوه استفاده ازكود زيستي فسفاته بارور-2 براي نشاء (برنج، گوجه فرنگي،گياهان تزييني و ...)

 

با توجه به وسايل موجود، سطح زير كشت و نحوه كاشت در هر منطقه و نوع محصول مي توان يكي از شيوه هاي زير را براي مصرف كود زيستي بارور-2 در نشاء گياهان به كارگرفت. اين روش ها عبارتند از:

روش 1 (كاشت بذر در خزانه)

بذرهاي مورد نياز براي يك هكتار را با مقدار كمي آب مرطوب سازيد و با محتواي يك بسته 100گرمي كود بارور-2 به خوبي مخلوط كنيد. سپس بذر ها را در خزانه كشت نماييد. در اسرع وقت اولين آبياري را با دقت كافي انجام دهيد.

در صورتي كه بذرها قبل از كاشت در خزانه جوانه دار مي گردند، عمل بذر مال كردن بذر ها بوسيله كود بارور-2 را در آخرين روز و قبل از انتقال بذرها به خزانه انجام دهيد.

روش 2 (هنگام انتقال نشاء ها به زمين اصلی)

براي تهيه محلول مادر، يك بسته 100 گرمي كود زيستي بارور-2 را در 80-40 ليتر آب به خوبي به هم بزنيد. هنگام انتقال نشاها به زمين اصلي بسته هاي نشاء مورد نياز براي يك هكتار را در محلول رقيق شده فوق به مدت چند ثانيه فرو برده و سپس به مزرعه منتقل نماييد. بلافاصله كشت را انجام دهيد.

روش 3 (هنگام انتقال نشاء ها به زمين اصلی)

هنگام انتقال نشاء از خزانه به زمين اصلي، جلوي آب خزانه را ببنديد. براي تعداد نشاء مورد نياز هر هكتار يك بسته 100 گرمي كود زيستي بارور-2 را در مقداري آب حل كرده و محلول حاصل را به آب خزانه (نه برگ نشاء) بيافزاييد. هنگام انتقال از خزانه، نشاء ها خود به خود با كود زيستي بارور-2 آغشته مي شوند و آماده كاشت در زمين هستند.

روش 4  (روش سرك)

بين 20 تا 30 روز پس از كاشت نشاها در زمين اصلي، كود زيستي بارور-2 را در يك بشكه آب حل كنيد و آن را در مسير آبياري قرار دهيد. هنگامي كه آب به انتهاي زمين رسيد (اواسط آبياري)، شير بشكه  يا سوراخ آن را باز كنيد تا محلول حاوي بارور-2 به تدريج وارد آب شده و به همه كرت ها و رديف ها برسد.

همچنين مي توانيد پودر بارور-2 را به تنهايي يا مخلوط با مقداري خاك و يا محلول بارور-2 را مستقيما در آب شاليزار ها بپاشيد.

لازم به ذكراست كه تجربيات نشان مي دهد:

•    مصرف بارورـ2 به روش 1، افزايش محصول بيشتري به همراه خواهد داشت.

•    تركيبي از روش هاي يك تا سه و يك بار به صورت سرك نيز باعث افزايش محصول بيشتري خواهد شد.

 

نحوه استفاده از كود زيستي فسفاته بارورـ2 براي قلمه (نيشكر، درختان، گل ها و گياهان  تزييني)

 

با توجه به وسايل موجود، سطح زير كشت، نحوه كاشت در هر منطقه و نوع قلمه، مي توان يكي از شيوه هاي زير را براي مصرف كود زيستي بارور–2 به كارگرفت. اين روش ها عبارتند از:

روش 1

براي تهيه محلول غليظ، يك بسته 100 گرمي كود زيستي بارورـ2 را در 20 ليتر آب به خوبي هم بزنيد. مقداري از محلول غليظ را در يك نيم بشكه به ميزان 10 برابر رقيق كنيد. قلمه‌ها را در محلول رقيق شده فوق به مدت چند ثانيه فرو برده و سپس بكاريد. بلافاصله آبياري را انجام دهيد.

روش 2 (سرک)

25 تا 30 روز پس از كاشت قلمه‌ها در زمين اصلي، محتوي يك بسته 100 گرمي بارورـ2 را در 100 ليتر آب حل نموده و آن را در مسير آبياري قرار دهيد. هنگامي كه آب به اواسط زمين رسيد، شير بشكه يا سوراخ آن را كمي باز كنيد تا محلول حاوي بارورـ2 به تدريج وارد آب شده و به همه كرت يا رديف ها برسد.

لازم به ذكر است كه تجربيات نشان مي دهد:

 مصرف بارورـ2 به روش 1 افزايش محصول بيشتري را به همراه خواهد داشت، بدين جهت بهتر است روش 2 (سرك) در طول دوره رشد و نمو گياه يك بار ديگر و به فاصله حدوداً  يك ماه بعد تكرار شود.

نحوه استفاده ازكود زيستي فسفاته بارور-2 براي گياه پنبه

 

با توجه به وسايل موجود، سطح زير كشت، نوع، رقم و نحوه كشت در هر منطقه و رقم مورد كشت مي‌توان  يكي از شيوه‌هاي زير را براي مصرف كود زيستي بارور–2 در زراعت پنبه به كارگرفت:

روش 1 (براي بذرهاي پنبه كرك دار)

بذر مورد نياز براي يك هكتار را به خوبي در آب خيس كرده و سپس آب اضافي را تخليه كنيد. محتوي يك بسته 100 گرمي كود زيستي بارور-2 را با 5 تا 10 كيلوگرم خاك نرم (ترجيحا رسي و بدون ماسه) به خوبي مخلوط كنيد. خاك و بذر خيس را آن قدر با هم مالش دهيد تا كليه بذرها گل آلوده شده و از هم جدا شوند. در صورت نياز، قبل از كشت بذرها را در سايه خشك كنيد. در اسرع وقت اولين آبياري را آغاز كنيد.

روش 2 (براي بذرهاي كرك دار و بدون كرك)

يك دستگاه سم پاش دستي يا افشانه آرايشگري را به خوبي بشوييد. هر بسته 100 گرمي كود زيستي بارور-2 را با حدود 5 ليتر آب به خوبي مخلوط كنيد. محلول حاصل را با پارچه‌اي صاف نموده و داخل سم پاش بريزيد. بذرهاي مورد نياز را روي پلاستيك پهن كنيد و محلول مزبور را روي آن بپاشيد. با وسيله‌اي مانند بيل يا دست بذرها را زير و رو كنيد تا به خوبي به كود زيستي بارور-2 آغشته شود. در صورت نياز قبل از كشت، بذرها را در سايه خشك كنيد. در اسرع وقت اولين آبياري را انجام دهيد.

روش 3 (سرك)

حدود يك ماه تا 40 روز پس از كشت، محتوي يك بسته 100 گرمي از كود زيستي  بارور-2 را در100 ليتر آب حل كنيد و آن را در مسير آبياري قرار دهيد. هنگامي كه آب به اواسط زمين رسيد، شير بشكه يا سوراخ آن را كمي باز كنيد تا محلول حاوي كود زيستي بارور-2 به تدريج وارد آب شده و به همه كرت يا رديف‌ها برسد.

لازم به ذكر است كه تجربيات قبلي نشان مي‌دهد:

 

•    مصرف بارور ـ2 به روش 1و 2 افزايش محصول بيشتري را به همراه دارد. بنابراين اگر از روش 3 (سرك) استفاده مي‌كنيد، توصيه مي‌شود كوددهي به‌ اين روش يك بار ديگر به فاصله 30 تا 50 روز تكرار شود.

•    مصرف بارورـ2 به صورت يك بار بذرمال (روش‌هاي 1 و 2) و يك بار سرك (روش 3) به فاصله  يك ماه تا 50 روز  پس از كشت باعث افزايش محصول بيشتري  مي‌شود.

 

نحوه استفاده از كود زيستي فسفاته بارور-2 ويژه درختان

 

تهيه محلول کود زيستی فسفاته بارور-2

هر بسته 100 گرمی کود زيستی فسفاته بارور-2 ويژه درختان برای 100 درخت است. برای تهيه محلول کود زيستی بارور-2، يک بسته را به 100 ليتر آب افزوده و کاملاً به هم بزنيد. در صورت طولانی شدن کار، هر 15دقيقه يک بار محلول را به خوبی مخلوط کنيد. 

 

چالکود

بهترين زمان مصرف کود زيستی بارور-2، قبل از اولين آبياری يعنی پيش از بهار يا هنگام جوانه زدن درختان است. روش چالکود به دو صورت انجام می شود:

روش اول: با استفاده از وسيله ای مانند کنگرکن يا ديلم دو تا چهار سوراخ، به عمق 15 الی 30 سانتی متر (بنا به ساختار ريشه ای و سن درخت) در حاشيه سايه انداز درخت ايجاد کرده و اطراف هر درخت يک يك ليتر از محلول کود زيستی بارور-2 (دستور فوق) را ريخته و روی آن خاک بريزيد.

 

روش دوم: هنگامی که زمين جهت افزودن کود حيوانی يا گياهی خاک برداری می شود، محلول کود زيستی بارور-2 صاف شده را درون سمپاش دستی ريخته و در عمق چاله ها در نزديکی درخت ريخته و بلافاصله بعد از پاشیدن محلول، روی آن کود حيوانی يا گياهی بريزيد. در اولين فرصت آبياری کنيد.

 

روش سوم: اگر سن درختان 5 سال به بالا باشد، در اطراف هر درخت دو تا چهار چاله حفر نموده و در هر چاله حدود 4 تا 5 کيلو گرم کود حيوانی پوسيده آغشته با محلول کود زيستی بارور-2 بريزيد.

 

نهال کاری و نشاء کاری

هنگام نشاندن نهال، ريشة نهال ها را با محلول کود زيستی بارور-2 (دستور فوق) آغشته نموده و بلافاصله بکاريد. حتی الامکان در پايان نهال کاری آبياری انجام شود.

 

سرک (همراه با آب آبياری)

در اولين آبياری پس از فصل سرما، محلول کود زيستی بارور-2 را بنا به نوع آبياری به يکی از دو روش زير استفاده شود:

 

روش اول (برای آبياری کرتی يا غرقابی): محلول کود زيستی  بارور-2 صاف شده (دستورفوق) را در يک بشکه شيردار ريخته و در مسير آبياری قرار دهيد. هنگامی که آب به اواسط باغ رسيد شير بشکه را کمی باز كنيد تا کود به تدريج وارد آب آبياری گردد.

 

روش دوم (برای آبياری قطره ای يا تحت فشار): محلول کود زيستی بارور-2 صاف شده (دستور فوق) را در استخر آبياری يا تانکر و يا مخزن کود بريزيد و از آن برای آبياری باغ استفاده کنيد.

•    روش سرك بهتر است پس از انجام هر يک از روش های چالکود يا نهال کاری نيز صورت گيرد.

•    چنانچه فقط از روش سرک استفاده می کنيد، بهتر است اين کار به فاصله 40 تا 60 روز، يک بار ديگر تکرار شود.

 

 

نتایج تأثیر کود زیستی بارور 2 در گیاهان مختلف

گندم

با فرض اين كه امكان دارد نتايج بدست آمده در عرصه عمل  با نتايج مزارع آزمايشي آماري تطبيق نكند،  سال زراعي گذشته فرصت مناسبي بود تا اين شركت، با پيگيري استفاده از كود زيستي بارور-2 عرضه شده به كشاورزان در قالب طرح ملي گندم به عنوان يك پژوهش در سطح پايلوت كشوري بهره جويد. لذا اثرات مشاهده شده حاصل از مصرف كود مزبور توسط كشاورزان را تحت نظر قرار داده است.

بر اساس 633 گزارش جمع آوري شده، ميانگين برداشت محصول در مزارع گندم كشور با استفاده از كود شيميايي فسفاته 4216 كيلوگرم بر هكتار بوده است. در حالي كه با مصرف كود زيستي بارور-2 برداشت محصول به 4604 كيلوگرم بر هكتار رسيده است. در كل، ميانگين افزايش محصول برابر420 كيلوگرم بر هكتار و 3/11 درصد بوده است. شايان ذكر است بالاترين برداشت محصول گزارش شده با استفاده از اين كود 11700 كيلوگرم برهكتار در استان خراسان است كه 7484 كيلوگرم  بالاتر از ميانگين محصول در صورت استفاده از كود شيميايي فسفاته است. بيشترين اثربخشي كود زيستي فسفاته در آذربايجان (ميانگين 8/21 درصد)، استان خراسان ( ميانگين 1/18 درصد) و سپس در استان گلستان (ميانگين 9/13 درصد) بوده است. در اين ارتباط، بايستي اثرات اقليمي و روش هاي زراعي كشاورزان هر استان را در نظر گرفت.

افزايش محصول گياه گندم با استفاده از كود زيستي بارور-2 در كل كشور به طور متوسط، 420 كيلوگرم بر هكتار بوده كه  با توجه به سطح زيركشت گندم (2/6 ميليون هكتار)، در صورت فراگير شدن مصرف  كود زيستي  بارور-2 افزايش عملكرد گندم برابر با  در هر سال زراعي 6/2 ميليون تن خواهد بود كه با احتساب قيمت تضميني خريد گندم از كشاورزان در سال 1384 از قرار هر كيلوگرم 1870 ريال، به طور متوسط 785400 ريال سود خالص براي كشاورز در هر هكتار در بردارد. لذا،  با توجه به سطح زير كشت 2/6 ميليون هكتاري گندم، مي توان سودي معادل 4869480000000 ريال( حدود چهار هزار و نهصد ميليارد ريال) براي كشاورزي ايران انتظار داشت كه به خوبي بيانگر مزاياي عملكردي و اقتصادي كود زيستي فسفاته  بارور-2 مي باشد. علاوه بر افزايش محصول، مواردي چون افزايش پنجه زني، رشد رويشي، مقاومت در برابر عوامل بيماريزاي خاكزي، سرمازدگي و ورس نيز در مزارعي كه اين كود را مورد استفاده قرارداده اند، به چشم مي خورد كه از ديگر مزاياي مصرف اين كود به شمار مي رود.

با توجه به سطح 2/6 ميليون هكتاري زير كشت گندم، استفاده از كود زيستي بارور-2، نزديك به چهار هزار ميليارد ريال سود خالص براي كشاورزي ايران در بردارد كه اين خود بدون در نظر گرفتن كاهش مصرف كودهاي شيميايي فسفاته  است كه موجب 150 ميليون دلار صرفه جويي ارزي شده و  سهمي بزرگ در كاهش مشكلات زيست محيطي ناشي از مصرف اين كودها را به خود اختصاص مي دهد.

مشكلات بسياري در اين مسير وجود داشته است كه مي توان از آنها به عدم شناخت كافي كشاورزان از اين كود و نحوه مصرف آن و تاخير در توزيع كود بين كشاورزان اشاره نمود.

ذرت دانه اي و علوفه اي

سه آزمايش آماري در مورد اثر كود زيستي فسفاته بارور-2 بر عملكرد ذرت دانه‌اي انجام شده است كه آزمايش اول در سال 1381 در دانشكده كشاورزي كرج انجام شد و دو آزمايش بعدي به ترتيب در شهرستان آستارا واقع در استان گيلان و در منطقه دشت ناز واقع در استان مازندران انجام شده است كه گزارش آن ها موجود است.

 با فرض اين كه امكان دارد در عرصه، عملكرد متفاوتي نسبت به نتايج بدست آمده از مزارع آزمايشي آماري مشاهده گردد، اين كود در سال‌هاي متوالي و در محصولات مختلف مورد ارزيابي قرار گرفته است. از سال 1381 تاكنون، شركت زيست فناور سبز با پيگيري استفاده از كود زيستي بارور-2 عرضه شده به كشاورزان از طرف اين شركت و طرح  ملي ذرت اقدام به تجزيه و تحليل گزارش‌هاي كشاورزان به عنوان يك پژوهش در سطح پايلوت كشوري نمود تا ضمن بررسي اثرات اقليمي، ارزيابي ميداني از اثربخشي اين كود را به دست آورد.

گزارش‌هاي مشاهده اي مزارع ذرت دانه‌اي جمع‌آوري شده از 96 مزرعه از 14 استان كشور حاكي از اين است که 08/2 درصد از مزارع عملکرد منفي، 1/3 درصد فاقد افزايش عملکرد، 8/19 درصد تا 5 درصد افزايش عملكرد، 7/17 درصد بين 5 تا 10 درصد افزايش عملكرد، 6/15 درصد بين 10 تا 15 درصد افزايش عملكرد، 3/8 درصد بين 15 تا 20 درصد افزايش عملكرد، 5/13 بين 20 تا 30 درصد افزايش عملكرد و 7/19 درصد افزايش عملكرد بالاي 30 درصد داشته‌اند.

به اين ترتيب، ميانگين برداشت محصول در مزارع ذرت دانه‌اي كشور با استفاده از كود شيميايي فسفاته 7035 كيلوگرم بر هكتار بوده است. در حالي كه با مصرف كود زيستي   بارور-2 برداشت محصول به 8112 كيلوگرم بر هكتار رسيده است. به اين ترتيب، ميانگين افزايش محصول در اثر مصرف كود زيستي باورر-2 برابر 1077 كيلوگرم بر هكتار يا 18 درصد بوده است. شايان ذكر است بالاترين برداشت محصول گزارش شده با استفاده از اين كود 15755 كيلوگرم بر هكتار در استان لرستان است كه 8720 كيلوگرم  بالاتر از ميانگين كشوري در صورت استفاده از كود شيميايي فسفاته است. بيشترين اثر بخشي كود زيستي فسفاته از نظر عملكردها به ترتيب در استان آذربايجان شرقي ( ميانگين 37 درصد)، در يزد (ميانگين 26 درصد) و سپس استان ايلام (ميانگين 25 درصد) بوده است. در اين ارتباط، بايستي اثرات اقليمي و روش‌هاي زراعي كشاورزان هر استان را در نظر گرفت.

گزارش‌هاي مشاهده اي مزارع ذرت علوفه اي جمع‌آوري شده از 76 مزرعه از 13 استان كشور حاكي از اين است که 6/2 درصد فاقد افزايش عملکرد، 9/28 درصد افزايش عملکرد تا 5 درصد، 3/26 درصد بين 5 تا 10 درصد افزايش عملكرد، 8/11 درصد بين 10 تا 15 درصد افزايش عملكرد، 2/7 درصد بين 15 تا 20 درصد افزايش عملكرد، 8/11 بين 20 تا 30 درصد افزايش عملكرد و 2/9 درصد بالاي 30 درصد افزايش عملكرد مي‌باشند.

ميانگين برداشت محصول در مزارع ذرت علوفه‌اي در 13 استان كشور با استفاده از كود شيميايي فسفاته 09/52 تن بر هكتار بوده است. در حالي كه با مصرف كود زيستي بارور-2 برداشت محصول به 3/58 تن بر هكتار رسيده است. در كل، ميانگين افزايش محصول با استفاده از كود زيستي بارور-2 برابر 2/6 تن بر هكتار يا 14 درصد بوده است. شايان ذكر است بالاترين برداشت محصول گزارش شده با استفاده از اين كود 105 تن بر هكتار در استان يزد بوده كه 9/52 تن بالاتر از ميانگين است. بيشترين ميزان اثربخشي كود زيستي فسفاته از نظر افزايش عملكرد در استان فارس (3/65 درصد) و سپس در استان ايلام (ميانگين 40 درصد) و در استان خراسان جنوبي (ميانگين 25 درصد) بوده است.

بر اين اساس، افزايش محصولات ذرت دانه‌اي و علوفه‌اي، در هر هكتار تا 5/2 ميليون ريال سود خالص براي كشاورزان ايجاد خواهد كرد. با توجه به سطح 286 هزار هكتاري زير كشت ذرت دانه‌اي، چهارصد و نود و نه ميليارد ريال سود خالص براي كشاورزي ايران در بردارد. همچنين با توجه به سطح 100 هزار هكتاري زير كشت ذرت علوفه‌اي، دويست و پنجاه و يك ميليارد ريال سود خالص نصيب جامعه كشاورزي ايران مي‌شود. اين خود بدون در نظر گرفتن كاهش مصرف كودهاي شيميايي فسفاته است كه موجب 150 ميليون دلار صرفه جويي ارزي مي‌شود.

سيب زميني

براي ارزيابي كارآيي اين‌ كود زيستي 8 آزمايش آماري‌ مزرعه‌اي در دو سري، طي سال‌هاي زراعي 1379 تا 1383 در 4 منطقة اراك، كرج، همدان و تبريز انجام پذيرفت. در آزمايش‌هاي سال اول مقادير مختلف كود شيميايي فسفات آمونيم به‌عنوان عامل اصلي و انواع تركيبات باكتريايي هم به صورت منفرد و هم به صورت گروهي تحت عنوان كودهاي فسفر باكتريايي به‌عنوان عامل فرعي در طرح آزمايشي كرت خرد شده در سه تكرار انتخاب شدند.

آزمايش‌هاي سال اول نشان داد كه تيمارهايي كود فسفر باكتريايي روي عملكرد روي عملكرد سيب زميني در سطح آماري 1% معني دار بوده و بيشترين عملكرد با استفاده از كودهاي فسفر باكتريايي P5 و بعد از آن P5+P13 ( بارور-2) بوده است. در اين آزمايش اختلاف معني‌داري بين مقادير مختلف كود فسفات آمونيوم در سطح آماري 5% ديده نشد. بررسي اثرات تركيبي كود باكتريايي و كود شيميايي نيز نشان داد كه كاربرد 250 كيلو گرم كود شيميايي فسفات آمونيوم در هكتار به همراه باكتري‌هاي P5+P13 (بارور-2) بالاترين عملكرد به مقدار 2/20 تن در هكتار را داشت.

تجزيه واريانس عملكرد در آزمايش‌هاي سال دوم بين مقادير كودهاي شيميايي فسفات آمونيم و انواع كودهاي فسفر باكتريايي و نيز اثرات متقابل بين آن‌ها نشان مي‌دهد بين مقادير كود شيميايي فسفات آمونيوم و انواع كود فسفر باكتريايي و نيز اثرات متقابل آن ها در سطح آمـاري 1% اختلاف معني دار وجود دارد. بالاترين ميزان عملكرد سيب زميني در هر دو منطقه با استفاده از فرمول باكترياييB3 (بارور-2) و مصرف 50 كيلوگرم كود شيميايي فسفات آمونيوم در اراك و 100 كيلوگرم كود شيميايي فسفات آمونيوم دركرج (50 درصد ميزان توصيه شده) به دست آمده است. اين نتايج در سري دوم آزمايش‌هاي آماري كه در اراك، همدان و تبريز انجام شد مورد تأييد قرار گرفت.

اين شركت همچنين اثرات مشاهده شده حاصل از مصرف كود مزبور توسط كشاورزان در اقليم‌هاي مختلف را نيز تحت نظر قرار داده است. گزارش‌هاي جمع آوري شده از 77 مزرعه واجد قسمت‌هاي شاهد و تيمار از 11 استان آذربايجان شرقی، آذربايجان غربي، اردبیل، اصفهان، چهارمحال و بختياري، فارس، کردستان، كرمانشاه، مازندران، مركزي و همدان (جدول 33) حاكي از این است که مصرف کود زیستی بارور-2 باعث شده است که 5/6 درصد فاقد افزايش عملکرد، 3/14 درصد تا 5 درصد افزايش عملكرد، 26 درصد بین 5 تا10 درصد افزايش عملكرد، 13 درصد بین 10 تا 15 درصد افزايش عملكرد، 6/24 درصد بین 15 تا 20 درصد افزايش عملكرد، 3/14 درصد بین 20 تا 30 درصد افزايش عملكرد و 2/1 درصد افزايش عملكرد بالای 30 درصد داشته باشند.

به طور كلي، ميانگين برداشت محصول در مزارع سیب زمینی كشور با استفاده از كود شيميايي فسفاته 5/29 تن بر هكتار بوده است. در حالي كه با مصرف كود زيستي بارور-2 برداشت محصول به 1/33 تن بر هكتار رسيده است. به اين ترتيب، ميانگين افزايش محصول در اثر مصرف كود زيستي بارور-2 برابر 3579 كيلوگرم بر هكتار يا 13 درصد بوده است.

در مجموع بررسي تاثير كود زيستي بارور-2 بر عملكرد سیب زمینی در  اقليم‌هاي مختلف نشان داد مصرف اين كود در مزارع نسبت به مصرف كود شيميايي فسفاته به تنهايي موجب افزايش عملكرد با ميانگين 3579 كيلوگرم بر هكتار (13درصد) مي‌شود که با احتساب ميانگين قيمت 3000 ريال برای هر کيلوگرم سيب‌زمينی، بيش از 10.737.000 ريال بر هكتار سود اضافي نصيب كشاورزان مي‌نمايد. با توجه به سطح 166 هزار هكتاري زير كشت سیب‌زمینی، در حدود 594 هزار تن افزايش عملکرد به وجود خواهد آمد که در حدود 1782 ميليارد ريال سود خالص براي کشت سیب‌زمینی كشور در بردارد. اين خود بدون در نظر گرفتن كاهش مصرف كودهاي شيميايي فسفاته  است كه موجب 150 ميليون دلار صرفه جويي ارزي شده و  سهمي بزرگ در كاهش مشكلات زيست محيطي ناشي از مصرف اين كودها را به خود اختصاص مي‌دهد.

چغندر قند

انجام 9 آزمايش آماري در نقاط مختلف ايران به منظور اثبات اثربخشي اين كود بر گياه چغندرقند به عنوان يك محصول استراتژيك  از سال 1380 آغاز شد. در اولين گروه آزمايش هاي آماري كه تا سال 1382 و در استان هاي تهران، خوزستان و مركزي انجام گرديد، فرمول كود زيستي بارور-2 از بين تركيب‌هاي مختلف باكتريايي بارور-2، به عنوان اثر بخش‌ترين انتخاب گشت. به صورتي كه افزايش عملكرد در تيمار كود زيستي بارور-2 نسبت به تيمار شاهد در اين گروه آزمايش‌ها تا 28 درصد بود. نتايج آزمايش هاي آماري بعدي در استان‌هاي اصفهان و خراسان كه در سال هاي 83، 84 و 85 انجام شد، نتايج آزمايش هاي قبلي را مورد تاييد قرار داد، به طوري كه افزايش عملكرد ريشه و عملكرد قند خالص در اين آزمايش هاي تا 32 درصد نسبت به شاهد مشاهده شد.

 با فرض اين كه امكان دارد نتايج بدست آمده از نتايج مزارع آزمايشي آماري با آنچه در عرصه عمل         می گذرد تطبيق نكند، اين شركت اثرات مشاهده شده حاصل از مصرف كود مزبور توسط كشاورزان را نيز تحت نظر قرار داده است. همچنين اين بررسي ها كمك خواهند كرد تا نحوه مصرف اين كود زيستي بهينه شده و نواقص احتمالي رفع گردد.

گزارش هاي جمع آوري شده از 42 مزرعه 9 استان اردبيل، اصفهان، آذربايجان غربي، چهارمحال و بختياري، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، كرمانشاه، مركزي و همدان حاكي از این است که 3/2 درصد از مزارع كاهش عملکرد، 7/4 درصد فاقد افزايش عملکرد، 2/14 درصد تا 5 درصد افزايش عملكرد،1/16 درصد بین 5 تا 10 درصد افزايش عملكرد، 1/26 درصد بین 10 تا 15 درصد افزايش عملكرد، 2/14 درصد بین 15 تا 20 درصد افزايش عملكرد، 1/7 بین 20 تا 30 درصد افزايش عملكرد و 2/14 درصد افزايش عملكرد بالای 30 درصد داشته اند. در نتايجي كه از گزارش هاي كشاورزان استفاده كننده از اين كود در زراعت چغندرقند به دست آمد، بيشترين افزايش عملكرد اين محصول در استان خراسان جنوبی (با ميانگين 9/34 درصد) گزارش گرديد.

در مجموع بررسي تاثير كود زيستي بارور-2 بر عملكرد چغندرقند در اقليم هاي مختلف نشان داد مصرف اين كود در مزارع نسبت به مصرف كود شيميايي فسفاته موجب افزايش عملكرد با ميانگين 6084 كيلوگرم بر هكتار (5/18 درصد) مي شود. با در نظر گرفتن قيمت خريد تضمينی برای هر کيلو گرم چغندر قند 460 ريال باشد، بيش از دو ميليون و هشتصد هزار ريال بر هكتار سود اضافي نصيب كشاورزان مي نمايد.

با توجه به سطح 178 هزار هكتاري زير كشت چغندرقند، حدود چهارصد و نود و هشت ميليارد و يکصد و پنجاه و هشت ميليون ريال سود خالص براي چغندر كاري كشور در بردارد. اين خود بدون در نظر گرفتن كاهش مصرف كودهاي شيميايي فسفاته  است كه موجب 150 ميليون دلار صرفه جويي ارزي شده و سهمي بزرگ در كاهش مشكلات زيست محيطي ناشي از مصرف اين كودها را به خود اختصاص مي دهد.

 

برنج

با فرض اين كه امكان دارد نتايج بدست آمده در عرصه عمل  با نتايج مزارع آزمايشي آماري تطبيق نكند،  دو سال زراعي گذشته فرصت مناسبي بود تا اين شركت، با پيگيري استفاده از كود زيستي بارور-2 عرضه شده به كشاورزان از طرف دفتر برنج و حبوبات و گزارش هاي مستقل ارايه شده از طرف كشاورزان به عنوان يك پژوهش در سطح پايلوت كشوري بهره جويد. لذا اثرات مشاهده شده حاصل از مصرف كود مزبور توسط كشاورزان را تحت نظر قرار داد.

گزارش هاي جمع آوري شده از 94 شاليزار در 7 استان كشور حاكي از این است که 91/31 درصد از مزارع تحت تيمار افزايش عملکرد تا 5 درصد، 46/24 درصد از مزارع تحت تيمار بین 5 تا 10 درصد افزايش عملكرد، 46/24 درصد از مزارع تحت تيمار بین 10 تا 15 درصد افزايش عملكرد، 38/6 درصد از مزارع تحت تيمار بين  15 تا 20 درصد و 38/6 درصد از مزارع تحت تيمار بين 20 تا 30 درصد و 38/6 درصد بالای 30 درصد افزايش عملكرد     مي باشند. ميانگين برداشت محصول در شاليزارهاي كشور با استفاده از كود شيميايي فسفاته 5200 كيلوگرم بر هكتار بوده، در حالي كه با مصرف كود زيستي بارور-2 برداشت محصول به 5743 كيلوگرم بر هكتار رسيده است. در كل، ميانگين افزايش محصول برابر 543 كيلوگرم بر هكتار يا 2/11 درصد بوده است. شايان ذكر است بالاترين برداشت محصول گزارش شده با استفاده از اين كود 11000 كيلوگرم بر هكتار در استان آذربايجان شرقی است كه 5800 كيلوگرم  بالاتر از ميانگين عملكرد در صورت استفاده از كود شيميايي فسفاته (بدون مصرف بارور-2) است. بيشترين اثربخشي كود زيستي فسفاته در استان های ايلام و مازندران در سال 1385 (بيش از 57 درصد) بوده است. به هر حال، بايستي اثرات اقليمي و روش هاي زراعي كشاورزان هر استان را در نظر گرفت.

بر اين اساس، با مصرف كود زيستي بارور-2 و با توجه به قيمت ميانگين برنج (هر كيلوگرم 6000 ريال)، به طور متوسط معادل 3250000 ريال در هر هكتار سود اضافي نصيب كشاورزان برنج كار   مي گردد. به عبارت ديگر، با توجه به سطح615347 هكتاري زير كشت برنج،     بيش از دو هزار ميليارد ريال سود اضافي براي شاليكاران ايران در بردارد.  اين خود بدون در نظر گرفتن كاهش مصرف كودهاي شيميايي فسفاته  است كه موجب 150 ميليون دلار صرفه جويي ارزي شده و  سهمي بزرگ در كاهش مشكلات زيست محيطي و بهداشتی ناشي از مصرف اين كودها را به خود اختصاص مي دهد.

حبوبات (لوبيا)

در يك آزمايش آماري بر روي لوبيا در استان تهران در مزرعه دانشكده كشاورزي كرج در سال 1381، با استفاده از كود زيستي بارور-2، 54 درصد افزايش محصول نسبت به تيمار شاهد (بدون كود شيميايي فسفاته) گزارش شده است. اين در حالي است كه مصرف كود شيميايي فسفاته باعث تنها 32 درصد افزايش محصول شده است. همچنين آزمايش آماري ديگري بر روي باقلا در مازندران انجام شد بالاترين مقدار عملكرد محصول و عملكرد بيولوژيك، با مصرف كود زيستي فسفاته بارور-2 به دست آمد. به علاوه، اين كود زيستي باعث افزايش تعداد شاخه‌هاي فرعي در بوته شد.

در چند سال گذشته، شركت زيست فناور سبز با پيگيري استفاده از كود زيستي بارور-2 عرضه شده به كشاورزان از طرف اين شركت و يا دفتر برنج و حبوبات وزارت جهاد كشاورزي اقدام به تجزيه و تحليل گزارش هاي كشاورزان به عنوان يك پژوهش در سطح پايلوت كشوري نموده است تا ضمن بررسي اثرات اقليمي، ارزيابي ميداني از اثربخشي اين كود را به دست آورد.

در نتايجي كه از گزارش‌هاي كشاورزان استفاده كننده از اين كود در زراعت حبوبات در 5 استان كشور به دست آمد، در اثر مصرف اين كود به طور ميانگين افزايش عملكردي معادل 266 كيلوگرم بر هكتار (14درصد) نسبت به مزارعي كه تنها كود شيميايي فسفاته استفاده مي شود، مشاهده مي گردد. بيشترين افزايش عملكرد در استان لرستان در شهرستان دورود (75 درصد) گزارش گرديده است.

 دسته بندي گزارش هاي مشاهده اي جمع آوري شده حاكي از این است که 4/6 درصد  مزارع فاقد افزايش عملکرد، 44/19 درصد مزارع افزايش عملکرد تا 5 درصد، 9/25 درصد مزارع بین 5 تا 10 درصد افزايش عملكرد، 44/19 درصد مزارع بین 10 تا 15 درصد افزايش عملكرد، 4/7 درصد مزارع بین 15 تا 20 درصد افزايش عملكرد، 9/12 درصد مزارع  بین 20 تا 30 درصد افزايش عملكرد و 33/8 درصد مزارع بالای 30 درصد افزايش عملكرد  بوده اند. به طور متوسط افزايش محصول در گياه لوبيا و نخود با استفاده از كود زيستي بارور-2 در كل كشور، برابر 266 كيلوگرم بر هكتار بوده كه با توجه به سطح زيركشت لوبيا (115900 هكتار) و نخود (641659 هكتار) كه جمعاً 757559 هكتار است، در صورت فراگير شدن مصرف كود زيستي  بارور-2، افزايش عملكرد لوبيا و نخود در هر سال زراعي برابر با 201 هزار 510 تن خواهد بود. با احتساب قيمت تضميني خريد لوبيا يعنی هر كيلوگرم 3500 ريال و قيمت تضميني خريد نخود يعنی هر كيلوگرم 3600 ريال از كشاورزان در سال 1385 ، به طور متوسط 931.000 ريال سود خالص از افزايش محصول لوبيا و  به طور متوسط 1.317.600 ريال سود خالص از افزايش محصول نخود، در هر هكتار براي كشاورز در بردارد. لذا، با توجه به سطح زير كشت لوبيا سودي معادل 108 ميليارد ريال و با توجه به سطح زير كشت نخود سودي معادل 845 ميليارد ريال براي كشاورزي ايران مي‌توان انتظار داشت كه در مجموع بيش از 950 ميليارد ريال سود خالص از افزايش محصول حبوبات به دست مي‌آيد. اين خود بدون در نظر گرفتن كاهش مصرف كودهاي شيميايي فسفاته  است كه موجب 150 ميليون دلار صرفه جويي ارزي شده و  سهمي بزرگ در كاهش مشكلات زيست محيطي ناشي از مصرف اين كودها دارد.

 

پنبه

با فرض اين كه امكان دارد در عرصه عملكرد متفاوتي نسبت به نتايج بدست آمده از مزارع آزمايشي آماري مشاهده گردد، اين كود در سال‌هاي متوالي و در محصولات مختلف مورد ارزيابي قرار گرفته است. در دو سال گذشته، شركت زيست فناور سبز با پيگيري استفاده از كود زيستي بارور-2 عرضه شده به كشاورزان از طرف اين شركت و يا اداره كل پنبه و دانه‌هاي روغني وزارت جهاد كشاورزي اقدام به تجزيه و تحليل گزارش‌هاي كشاورزان به عنوان يك پژوهش در سطح پايلوت كشوري نمود تا ضمن بررسي اثرات اقليمي، ارزيابي ميداني از اثربخشي اين كود را به دست آورد.

گزارش‌هاي جمع‌آوري شده از 131 مزرعه از 10 استان آذربايجان شرقي، اردبيل، اصفهان، تهران، خراسان جنوبي، خراسان شمالي، فارس، قم، مازندران و مركزي حاكي از این است که 7/0 درصد از مزارع كاهش عملكرد، 8/3 درصد مزارع فاقد افزايش عملکرد، 19 درصد تا 5 درصد افزايش عملكرد، 8/45 درصد بین 5 تا 10 درصد افزايش عملكرد، 8/16 درصد بین 10 تا 15 درصد افزايش عملكرد، 1/9 درصد بین 15 تا 20 درصد افزايش عملكرد، 3 درصد بین 20 تا 30 درصد افزايش عملكرد و 5/1 درصد بالاي 30 درصد افزايش عملكرد داشته‌اند.

به طور كلي، ميانگين برداشت محصول در مزارع پنبه كشور با استفاده از كود شيميايي فسفاته 2678 كيلوگرم بر هكتار بوده، در حالي كه با مصرف كود زيستي بارور-2 برداشت محصول به 2919 كيلوگرم بر هكتار رسيده است. به‌ اين ترتيب، ميانگين افزايش محصول در اثر مصرف كود زيستي باورر-2 برابر 242 كيلوگرم بر هكتار (8/9 درصد) بوده است.

شايان ذكر است بالاترين برداشت محصول گزارش شده با استفاده از‌ اين كود زيستي 7696 كيلوگرم در هكتار در استان اصفهان است كه 5018 كيلوگرم بالاتر از ميانگين كشوري بدون استفاده از كود زيستي بارور-2 است. بيشترين اثربخشي كود زيستي فسفاته از نظر عملكردها به ترتيب در استان مازندران ( ميانگين 9/18 درصد) و سپس در استان تهران (5/17) و قم (6/13 درصد) بوده است. در‌ اين ارتباط، بايستي اثرات اقليمي و روش‌هاي زراعي كشاورزان هر استان را در نظر گرفت.

افزايش محصول پنبه با استفاده از كود زيستي بارور-2 در كل كشور به طور متوسط 242 كيلوگرم بر هكتار بوده كه با احتساب قيمت تقريبي خرید وش پنبه از كشاورزان در سال 1385 از قرار هر كيلوگرم 5000 ريال ، به طور متوسط 1210000 ريال سود خالص براي كشاورز در هر هكتار در بردارد. لذا،  با توجه به سطح زير كشت 140 هزار هکتاری كشور، در صورت فراگير شدن مصرف كود زيستي بارور-2 و افزايش عملكرد پنبه به 33880 تن در هر سال زراعي، مي‌توان سودي‌معادل 169.400.000.000ريال (حدود 170 ميليارد ريال) براي كشاورزي ‌ايران انتظار داشت.

بديهي است اين افزايش درآمد مشوق خوبي براي كشاورزان جهت روي آوردن به كودهاي زيستي مي‌باشد. اكنون ابعاد خسارات ناشي از تخريب ساختمان خاك‌هاي زراعي و از آن مهم‌تر خسارات جبران ناپذير وارد شده بر محيط زيست در اثر تجمع فسفات در خاك‌ها و آب و همچنين فلزات سنگين رها شده در محيط به هنگام توليد و مصرف كودهاي شيميايي فسفاته روشن شده است. تشويق به مصرف كودهاي زيستي مانند كود زيستي بارور-2 سهم بزرگي در كاهش اين خسارات زيست محيطي دارد.

 

كلزا

در يك آزمايش آماري، به منظور بررسي تاثير مقادیر مختلف کودهای فسفاته شیمیایی و باکتریایی برعملکرد کلزا در مزرعه، آزمايش مزرعه‌اي در منطقه گیلوان صورت گرفت. این آزمايش در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي انجام شد كه تيمارها شامل 2 نوع كود زیستی و 3 سطح كود شيميايي فسفات آمونيوم در سه تکرار بود. در این آزمایش، بيشترين عملكرد در تيمار کود زیستی بارور-2 به تنهایی با عملكرد 7/2256 کیلوگرم در هكتار و سپس درتیمار کود زیستی بارور-2 و50% کود شیمیایی فسفاته توصیه شده با عملکرد 3/2143 کیلوگرم در هكتار بدست آمده است و كمترين عملكرد در تیمار شاهد (بدون کود شیمیایی و زیستی) به میزان 7/1556 تن در هكتار بود. دو تیمار مذکور به ترتيب باعث 1/10 و 6/4 درصد افزايش محصول نسبت به تيمار كود شيميايي فسفاته تنها با عملکرد 2050 کیلوگرم در هكتار مي‌باشند.

با فرض اين كه امكان دارد نتايج بدست آمده در عرصه عمل  با نتايج مزارع آزمايشي آماري تطبيق نكند،  فصل زراعي گذشته فرصت مناسبي بود تا اين شركت، با پيگيري استفاده از كود زيستي بارور-2 عرضه شده به كشاورزان از طریق اداره کل پنبه و دانه های روغنی وزارت جهاد کشاورزی و گزارش هاي مستقل ارايه شده از طرف كشاورزان به عنوان يك پژوهش در سطح پايلوت كشوري بهره جويد. لذا اثرات مشاهده شده حاصل از مصرف كود مزبور توسط كشاورزان را تحت نظر قرار داد.

گزارش هاي جمع آوري شده از 87 مزرعه در 15 استان ایلام، خراسان رضوی، کردستان، منطقه جیرفت، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، خراسان شمالی، خوزستان، سیستان وبلوچستان، فارس، کرمانشاه، گلستان، لرستان، مازندران، هرمزگان، حاكي از این است که 5/11 درصد از مزارع دارای افزايش عملکرد منفی و صفر،1/24 درصد از مزارع افزايش عملکرد0 تا 5 درصد، 7/28 درصد از مزارع بین 5 تا 10 درصد افزايش عملكرد،7/20 درصد از مزارع بین 10 تا 15 درصد افزايش عملكرد، 6/4 درصد از مزارع  بين  15 تا 20 درصد و 6/4 درصد از مزارع بين 20 تا 30 درصد و 7/5 درصد بالای 30 درصد افزايش عملكرد دارا مي باشند. در مجموع افزايش عملكرد کلزا در 15 استان كشور  نسبت به مزارعي كه كود شيميايي فسفاته استفاده مي شود، به طور میانگین برابر با 5/9درصد (199 كيلوگرم بر هكتار) گزارش شده است.

بر اين اساس، با مصرف كود زيستي بارور-2 و با توجه به قيمت خرید کلزا ازکشاورزان ( هر كيلوگرم 3700 ريال)، سودي معادل 736300 ريال در هر هكتار نصيب كشاورزان کلزا كار مي گردد. به عبارت ديگر، با توجه به سطح زير كشت 174 هزار هكتاري کلزا، بیش از صد و بیست و هشت ميليارد ريال سود خالص براي كشاورزي ايران در بردارد. اين خود بدون در نظر گرفتن كاهش مصرف كودهاي شيميايي فسفاته  است كه موجب 3/5 ميليون دلار صرفه جويي ارزي خواهد شد و سهمي بزرگ در كاهش مشكلات زيست محيطي ناشي از مصرف اين كودها را به خود اختصاص مي دهد.

 

درختان

تأثير کود زیستی بارور- 2 بر مركبات

گزارش های جمع آوری شده متعددی از مازندران و فارس حاکی از آن هستند که در مقایسه با باغ شاهد، مصرف کود زیستی بارور-2 باعث افزایش تعداد برگ، شکوفه و میوه می شود. در باغات پرتقال به میزان 37 تا 40 درصد افزایش محصول گزارش شده است. از جمله، آزمایشی در جهرم نشان داد که اگر کود زيستی بارور-2 در درختان زیر 5 سال در دو سوراخ اطراف درخت تلقیح شود نتیجه خوبی بدست می آید. تلقیح بارور-2 در درختان پرتقال بالای 5 سال با 4 سوراخ در اطراف به میزان 7 تا 10 درصد در مقایسه با دو سوراخ، تفاوت عملکرد نشان می دهد.

تأثير کود زیستی بارور-2 بر گردو، پسته و بادام

گزارش بدست آمده از کرمانشاه حاکی از آن است که استفاده از کود زيستی بارور-2 در نهال های گردو در حين کاشت (يعنی با استفاده از روش نهال کاری) در مقایسه با شاهد، افزایش محصول 2 تا 3 برابر (1500 عدد گردو در 100 نهال تحت تیمار در مقایسه با 400 عدد گردو در 100 نهال در شاهد) نشان داده اند. بعلاوه، درختان تحت تیمار در مقایسه با شاهد شادابتر بوده و میزان مقاومت بیشتری نسبت به سرما نشان داده اند.

استفاده از کود زیستی بارور-2 در باغ پسته (شرکت کشت و صنعت شاهد واحد کشاورزی مروست) در یزد، افزایش عملکرد 25 درصدی درختان تحت تیمار در مقایسه با درختان شاهد (750 کیلو پسته خشک در مقایسه با 600 کیلو) را  نشان می دهد. به علاوه افزایش 5/12 درصدی جرم حجمی پسته، مشاهده رشد شاخه ها در ماه خرداد به جای ماه تیر، شادابی درختان تحت تیمار و مقاومت در برابر شته از ديگر مزایای استفاده از کود زیستی بارور-2 بوده است.

در آذربایجان شرقی استفاده از کود زیستی بارور-2 در نهال های تازه کاشته شده بادام، باعث افزایش رشد نهال های تحت تیمار و مقاومت آن ها در برابر خشکی شده است.

تأثير کود زیستی بارور-2 بر انگور

گزارش های جمع آوری شده متعددی از لرستان، قزوین، آذربایجان شرقی و کرمانشاه حاکی از آن هستند که در مقایسه با باغ شاهد، مصرف کود زیستی بارور-2 باعث افزایش کمیت و کیفیت محصول شده است. در تاکستان های انگور در منطقه ماهيدشت از توابع کرمانشاه به میزان 29 تا 40 درصد افزایش محصول گزارش شده است. از جمله، آزمایش در آذربایجان شرقی نشان داد که استفاده از کود زيستی بارور-2 منجر به از بین رفتن زردی برگ ها و افزایش مقاومت در برابر بیماری ها شده است. بعلاوه، در کرمانشاه تلقیح بارور-2 منجر به درشت شدن جوانه ها، تسریع روند گلدهی، بلندتر شدن خوشه ها، ضخیم شدن ساقه و سلامت برگ ها شده است.

تأثير کود زیستی بارور-2 بر کیوی

استفاده از کود زيستی بارور-2 در باغات کیوی منطقه تنکابن به افزایش عملکرد 45 درصدی در هکتار منجر شده است. لازم به ذکر است که بهترین راندمان کیوی در دنیا 40 تا 45 تن است که بااستفاده از کود زیستی بارور-2 این راندمان به 58 تن رسیده است. به طور مثال، در رقم آلیسون وزن میوه به 230 گرم هم رسيده بود. گزارش های ارسالی از این منطقه حاکی از آن است که در درختان تحت تیمار بخش رويشی رشد قابل توجهی داشته ، به طوری که فاصله زمانی ميان دو هرس کوتاه شده بود.

در يک باغ کيوی در گرگان، درختان دوساله در باغ تحت تیمار کود زيستی بارور-2 منجر به توليد محصول به ميزان 2 تن در هکتار شده بود، در صورتی که در باغ شاهد هيچ محصولی برداشت نشده بود. لازم به ذکر است به طور کلی میزان میوه کیوی دو ساله بسیار اندک است.

تأثير کود زیستی بارور-2 بر درختان دارای میوه های هسته دار

گزارش های جمع آوری شده از آذربایجان شرقی، کرمانشاه، مازندران و کرمانشاه حاکی از آن هستند که در مقایسه با باغ های شاهد، مصرف کود زیستی بارور-2 در درختان آلبالو، هلو، شبرنگ، شلیل، هلو انجیری، گوجه درختی و گیلاس به افزایش کمیت و کیفیت میوه منجر شده است. در باغ آلبالو و گیلاس تحت تیمار کود زيستی بارور-2، به ترتيب، میزان 3/33 و 75 درصد افزایش عملکرد گزارش شده است. در باغ هلو تحت تیمار کود زيستی بارور-2 افزایش شادابی درختان تحت تیمار، مقاومت در مقابل سرمازدگی و افزایش عملکرد 9/42 درصدی مشاهده شده است. در باغ های هلو انجیری و شلیل تحت تیمار واقع در کرج علاوه بر افزایش باردهی درختان، افزایش مقاومت در برابر سفیدک بسیار قابل توجه بوده است. در باغ گوجه درختی تحت تیمار در آذربایجان شرقی افزایش 50 درصدی عملکرد با افزایش اندازه میوه و افزایش تعداد شاخ و برگ ها نسبت به درختان شاهد همراه بوده است.

تأثير کود زیستی بارور-2 بر درختان سيب

استفاده از كود زيستي فسفاته بارور-2 در آذربايجان غربي منجر به افزايش عملكرد 12 درصد، در سيب شد. همچنین استفاده از این کود به روش سرک در باغ سیبی واقع در منطقه دماوند حدود 50 درصد افزایش عملکرد ، در سال دوم مصرف، به همراه داشت. استفاده از کود زیستی بارور-2 در اين باغ، باعث رشد بهتر بخش رويشي، رشد ميوه و پرآب شدن آن شد.

درخاك‌هاي قليايي كه درخت با كمبود روي مواجه مي‌شود استفاده از کود زیستی بارور-2 منجر به اسيدي شدن ريزوسفر مي‌گردد. بعلاوه موجب تسهيل در جذب روی می شود و عوارض كمبود اين عنصر كه با كوتاه شدن ميانگره‌ها و رزت شدن برگ‌ها (بيماري ريزبرگي) همراه است نيز تا حدودي رفع مي‌گردد.

 

 

منبع: http://www.greenbiotech-co.com

شرکت زیست فناور سبز